Nəqliyyatda qiymət artımı nələrin bahalaşmasına səbəb olacaq? -ŞƏRH
"Həqiqətən də Azərbaycanda ictimai nəqliyyatda mövcud qiymətlər digər ölkələrlə müqayisədə aşağıdır.
Amma əhalisinin üçdə birinin yaşadığı Bakı şəhər sakinlərinin
metro kimi əsas nəqliyyat vasitəsində gediş qiymətində tarifin 50 faiz
bahalaşması ilk növbədə inflyasiyaya artırıcı təsir göstərəcək. Çünki metroda
gediş haqqı inflyasiyanın hesablanması üçün istifadə edilən istehlak səbətində
5-ci xüsusi çəkiyə malik xidmət hesab edilir".
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu sözləri iqtisad elmləri doktoru Qubad İbadoğlu
deyib.
Ekspertin fikrincə, ictimai nəqliyyatda gediş haqlarının bahalaşması eyni
zamanda taksidə də gediş haqlarının artımını şərtləndirəcək:
"İctimai nəqliyyatda gediş haqlarının bahalaşması eyni zamanda taksidə də
gediş haqlarının artımını şərtləndirəcək. Hesab edirəm ki, 30 qəpik gediş haqqı
keçid xarakteri daşıyacaq. Bir müddətdən sonra 10 qəpik çatışmazlığı ilə bəhanəsi
ilə qiymətlər 40 qəpiyə yüksələcək. Bu sadəcə nəbz yoxlamasıdır.
Bununla yanaşı bu digər sahələrdə gözlənilən qiymət artımlarının reallaşmasını
sürətləndirəcək. Çox güman ki, kənd təsərrüfatı mövsümü başa çatan kimi dizel
yanacağının və mazutun də qiyməti bahalaşacaq. Müntəzəm şəhərlərarası avtobus
marşrutları üzrə 1 kilometr üçün tarifin 2,4 qəpiyə qaldırılması xüsusilə də
mövsüm dövründə rayondan şəhərə daşınan kənd təsərrüfatı mallarının qiymətinə
bahalaşdırıcı təsir göstərəcək".
Qubad İbadoğlu bildirib ki, metroda və digər ictimai nəqliyyat vasitələrində
gediş haqlarının qiymət artımın neqativ təsirlərini neytrallaşdırmaq üçün hökumət
xüsusilə də aztəminatlı və ictimai nəqliyyatdan müntəzəm olaraq istifadə edənlərin
xərclərinin tənzimlənməsi qərarlar qəbul etməlidir: "Təklif edirəm ki, tələbələrin
üçün gediş haqları əvvəlki səviyyədə, yəni 20 qəpik olmasını təmin edən xüsusi
güzəştli ödəniş kartları dövriyyəyə buraxılsın. Bununla yanaşı, metroda və digər
ictimai nəqliyyat vasitələrində istifadə etmək üçün aylıq, həftəlik, 3 günlük və
1 günlük ödəniş kartları güzəştli qiymətlərlə satışa çıxarılmalıdır".
"Əgər hökumət həqiqətən də Tarif Şurasında göstərildiyi kimi ictimai nəqliyyatda
xidmət səviyyəsinin davamlı olaraq yüksəldilməsinə, nağdsız ödəniş sisteminin tətbiqinin
genişləndirilməsinə, metro nəqliyyatı üzrə dövlət büdcəsindən asılılığın
azaldılmasına nail olmaq istəyirsə, onda yalnız gediş haqqı artırmaqla işini
bitmiş hesab etməli deyildir. Bunun üçün xüsusilə də dövlət büdcəsindən
subsidiya alan metroda şəffaflıq və hesabatlığın təmin edilməli, 1 sərnişinin
daşınmasının maya dəyəri, onun məsrəf elementləri, metronun gəlirləri və xərcləri
barədə ictimaiyyət müntəzəm məlumatlandırılmalıdır. Bundan əlavə metro da daxil
olmaqla Bakı şəhər nəqliyyatının eyni mərkəzdən idarəetmə sistemi yaradılmalı,
zamana görə vahid bilet satışı tətbiq olunmalıdır. Belə olan halda 1 dəfə gediş
haqqını ödəyən sərnişinin müəyyən zaman fasiləsində müxtəlif ictimai nəqliyyat
vasitələrindən istifadə hüququ tanınmalıdır. Məsələn, 30 qəpiklik bilet sərnişinə
1 saat ərzində həm metroda və həm də avtobusda gediş haqqı verməlidir" deyə
ekspert bildirib.