Azərbaycanda siqaret monipoliyasının böyük oyunu -Savaş
başladı
Tütün məmulatlarının qiymətində yenidən artım gözlənilir.
Uluyol.az-ın xəbərinə görə, məlumatda deyilir ki, artıq bir neçə gündür
topdansatış məntəqələri siqaretin satışını azaldıblar.
Yəni, pərakəndə satış nöqtələrinə siqaretlər əvvəlki günlərdən daha az verilir.
Ticarətçilər deyir ki, belə hal adətən bahalaşmadan öncə olur. "Deyirlər
iyulun 1-dən siqaretin qiyməti artacaq. Amma səbəbini izah etmirlər”, - deyə
ticarətçilər bildirib.
Bu il siqaretin qiymətində artıq bir dəfə artım olub. Bu aksiz vergisinin
artırılması ilə izah edilib. 2019-cu ildə 2020-ci il üçün aksizli malların
vergiləri dərəcələri dəyişdirilib. Vergilər Məcəlləsinə əlavə edilən dəyişikliyə
görə, 1000 ədəd siqaret üçün aksiz vergisi 20 manatdan 31 manata
qaldırılıb.
2020-ci ilin yanvar ayından qanun qüvvəyə minib və siqaretin qiymətin 20-30 qəpik
civarında artım baş verib.
Lakin ekspertlər aksiz vergisinin artırılmasını obyektiv səbəb hesab etmirlər.
Onlar fikrincə, siqaret biznesi ilə məşğul olanlar sadəcə faktdan istifadə
ediblər. "Azərbaycanda siqaret biznesi monopoliyadadır. Monopolistlər bazarda
istədikləri qiyməti diqtə edə bilirlər”, - deyə ekspertlər bildirir.
Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, 2019-cu ildə paytaxtda
ümumi dəyəri 20 milyon 639 min manat olan 3 milyard 348 milyon ədəd papiros və
siqaret istehsl edilib. Əvvəlki illə müqayisədə Bakıda istehsal edilən siqaretlərin
sayı 1,98 dəfə, dəyəri isə 2,2 dəfə artıb.
Sadə hesablama apardıqda bəlli olur ki, Bakıda istehsal olunan hər 20 ədəd və
ya bir qutu siqaretin maya dəyəri 12.4 qəpikdir.
Bakı Statistika İdarəsinin məlumatına görə, paytaxtda 3 siqaret istehsalı müəssisəsi
fəaliyyət göstərir və bu rəqəmlər 3 müəssisənin göstəricilərini əks etdirir.
Amma onlardan yalnız birinin adı məlumdur –"European Tobacco Baku".
Qalan iki müəssisənin adı və istehsal həcmi statistika sirri olaraq açıqlanmasa
da, onların istehsal gücünün "European Tobacco Baku"dan qat-qat az
olduğu şübhəsizdir
Beləliklə, "European Tobacco Baku" da daxil olmaqla, Bakıdakı müəssisələrdə
bir qutu siqaretin istehsalı və aksiz vergisi xərcləri ümumilikdə 74,4 qəpik təşkil
edir.
Siqaretlərin satış qiyməti isə bundan təqribən ikiqat yüksəkdir.
"European Tobacco Baku" şirkətinin sahibi Rüfət Quliyevdir. O,
üçüncü, dördüncü və beşinci çağırış Milli Məclisin deputatıdır. Rüfət Quliyev
fevralın 9-da keçirilən növbədənkənar parlament seçkilərinə də qatılıb və Mərkəzi
Seçki Komissiyası (MSK) tərəfindən namizədliyini irəli sürdüyü 73 saylı Lənkəran
şəhər seçki dairəsinin qalibi elan edilib.
Bəzi iddialara görə, əslində bahlaşma yox, siqaret biznesinin Rüfət Quliyevdən
alınması prosesi gedir. Bu da avtomatik olaraq siqaret satışına təsir edib. Yəni
satışda azalmanın müşahidə olunması gözlənilən bahalaşma ilə deyil, bu biznesdə
əl dəyişimi ilə izah edilir.
Mediada gedən təkzib olunmamış məlumatlara əsasən Azərbaycanda siqaretin idxalı
ilə rəsmi qaydada 3 şirkət məşğul olur. Onlar "İMEKS”, "Krokus LTD”,
"AMD Trade” şirkətləridir. Adı çəkilən şirkətlər "B.A.T” tobacco,
"İT tobacco”, "CTİ " tobacco kimi beynəlxalq nümayəndəliklərin
Azərbaycanda rəsmi distribyütorlarıdır.
Yerdə qalan " Krokus LTD” və "AMD Trade” haqqında məlumatlar yoxdur.
Yalnız adından məlum olduğu kimi, "Krokus LTD”-nin Araz Ağalarova məxsus
olması barədə mətbuatda bir neçə dəfə yazılar gedib. Şirkət 2004-cü ildə Bakıda
qeydiyyata alınıb. Baş ofisi Dərnəgül şossesindədir.
2014-cü ildə Kənd Təsərrüfat Nazirliyinin açıqladığı məlumata görə,
"Krokus ltd” Bakıda tütün məmulatı istehsal etmək üçün "European
Tobacco-Baku” ASC-nin ərazisində yer icarəyə götürüb. Hətta o ildən sonra
"European Tobacco-Baku” nun idarəçiliyinin "Crocus İnternational”a
keçdiyi haqqında məlumatlar da yayılıb.
Bazara nəzarət edən bu üç ”gizli əl” in rəhbərliyində kimlərin təmsil olunması
haqda da rəsmi məlumat yoxdur. Qeyri-rəsmi məlumata görə, üç distribyütora nəzarəti
deputat Cavanşir Feyziyev həyata keçirir. Maraqlıdır ki, şirkətlərin rəsmi
qeydiyyat ünvanları da eynidir. Ehtimal olunur ki, indi Rüfət Quliyev oyundankənar
vəziyyətə salınır.
Başqa bir versiyaya görə isə bahalaşma sadəcə indiki vəziyyətdən sui-istifadə
edən bəzi işbazların əməlidir. Ölkədə koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizə
gedir. Bu isə bir çox sahələrə cümlədən iqtisadiyyata təsirsiz ötüşməyib. İndi
bəzi işbazlar itirdiklərini kompensasiya etmək üçün süni bahalaşma
yaradırlar.
Sonda qeyd edək ki, bahalaşma barədə hər hansı rəsmi məlumat yoxdur. Güman ki,
qısa müddətdə bu məsələyə aydınlıq gətiriləcək.(YeniSabah)
Вернуться назад
|